Met veel interesse en met stijgende verbazing en lichte ergernis volgen wij inmiddels al drie afleveringen (van de vier) van het programma ‘Waarom werken vrouwen niet?’ op NPO3. Om te beginnen klopt de vraagstelling al niet: vrouwen werken wel, maar vaker in deeltijd dan mannen. Hoezo zou dat eigenlijk erg zijn? En een nog belangrijkere vraag: waarom werken mannen dan niet ook net zoveel in deeltijd, vooral als ze kinderen hebben?
We verbazen en ergeren ons natuurlijk omdat we zelf wel allebei in deeltijd werken en wel allebei evenveel (of even weinig) dagen. Dat was al zo toen we nog geen kinderen hadden en het aantal dagen is evenredig verder verminderd toen we kinderen kregen. Daar hebben we heel bewust voor gekozen. We vonden het erg leuk om kinderen te krijgen (anders heb je er ook geen drie natuurlijk) en wilden graag allebei zoveel mogelijk voor ze thuis zijn. Opvang is ook bepaald niet gratis en financieel kon het er dus prima uit. De reacties van de omgeving waren inderdaad niet van alle kanten overwegend positief en vooral verbaasd: ‘Kon dat financieel allemaal wel?’. Ja dus. En ondertussen is iedereen eraan gewend en vinden ze ons zelfs een schoolvoorbeeld van hoe het zou moeten als je kinderen hebt.
Een heel belangrijke achtergrondvraag in deze is natuurlijk: waarom vinden we met zijn allen betaald werk bij een organisatie toch zo vreselijk belangrijk? Het mantra is altijd maar werken bij een organisatie en liefst zowel mannen als vrouwen zoveel mogelijk uren per week om meer geld te verdienen dan we eigenlijk nodig hebben, of nog erger om überhaupt te kunnen rondkomen. Dat we daarbij onszelf en onze kinderen volledig over de kop werken omdat we simpelweg teveel doen, is daarbij van ondergeschikt belang. En waarom? Vaak voor spullen en activiteiten die de planeet meer schade dan goed doen. Ook vanuit een duurzaamheidsperspectief is dat meer meer meer werken en daarmee meer hebben helemaal niet goed. Kijk daarvoor ook maar eens naar de tegenlicht over bull shit jobs en dit onderzoek ’A BIT RICH’. Ongelofelijk hoe we banen in stand houden die reële economische waarde vernietigen, terwijl die monetair voor degene die ze doet veel opleveren. Anders gezegd de individu gaat er op vooruit maar de samenleving op achteruit.
Maar goed. Kennelijk vinden we, althans veel mensen in de samenleving en politiek, dat soort banen veel belangrijker dan zelf onze eigen kinderen opvoeden (wat juist helemaal geen bull shit job is). We betalen namelijk zelf en collectief (via de toeslagen) dan weer andere mensen om in onze plaats op onze kinderen te passen en ze op te voeden. Eigenlijk een beetje krom.
En de tarieven die we daarvoor betalen zijn best behoorlijk. Laten we voor het gemak uitgaan van het laagste maximumtarief dat de belastingdienst hanteert, dat van de gastouder. In 2020 is het maximumbedrag 6,27 euro per uur. Kennelijk is dat de waarde die we hechten aan een uur een kind van 0-12 jaar opvoeden. Als je als ouder die tijd zelf investeert, ‘verdien’ je als het ware die uren zelf. Als je dan bekijkt hoeveel uur in een week opvoeden beslaat heb je al snel een aanzienlijk inkomen te pakken, want het is een baan die al snel de 80 uur per week overschrijdt.
Reken maar even mee. In een week zitten 7*24=168 uur. Haal daar voor de coulance de nachten van 8 uur af (al klopt dat met kleintjes natuurlijk niet helemaal), dan blijft er nog 112 uur over voor kinderen die nog niet naar school gaan. Als je dit al met twee ouders doet heb je dus al allebei meer dan een voltijds baan met 56 uur per week. Dat is per ouder een economische bijdrage van 351,12 euro per week (met het gastoudertarief) bij een gelijkwaardige verdeling. Bij schoolgaande kinderen ligt dit bedrag natuurlijk lager door de aftrek van de 27 uur die zij per week naar school gaan en kom je uit op 260 Euro per ouder per week. Daarmee kom je als je het eerlijk verdeelt op een economische maandbijdrage per ouder van 1170 Euro per basisschoolkind en 1580 Euro per kind van 0-4. Toch best flink. Daar valt de kinderbijslag toch aardig bij in het niet…
Bij zo’n schema heb je als beide ouders eigenlijk al een voltijds programma. Waarom je dan ook nog eens allebei een enorm drukke baan ernaast zou moeten doen om mee te tellen is mij een raadsel. Want waarom is 40 uur op een kantoor zitten belangrijker dan zelf je kind opvoeden? Sterker nog, uit een experiment van Microsoft bleek dat de bij het inkorten van een 5 naar 4-daagse werkweek de productiviteit met 40% toenam. Pleit dus ook voor deeltijd werken.
Dus in plaats van te focussen op dat beide ouders steeds betaald moeten werken en de kinderen maar uit moeten besteden aan anderen zou het ons inziens beter zijn als de focus meer ligt op de gelijkwaardigheid: in werk en in opvoeding. Want het is inderdaad zonde als het potentieel en de opleiding van de vrouwen niet benut wordt in het betaalde arbeidsproces. Net zomin als dat de kwaliteiten van de vaders bij de opvoeding onvoldoende benut worden als zij dat niet gelijkwaardig met hun partners oppakken. Het wordt tijd dat we bijdragen die momenteel niet of onvoldoende monetair beloond worden niet ook nog eens in status afstraffen. We zijn een rijk land, laten we blij zijn dat we de luxe hebben om lekker te part-timen, maar dan wel met zijn allen: mannen en vrouwen.