Onze buurt doet, volgens een brief die we van de gemeente kregen, mee aan een GFT-proef. Het is de bedoeling dat we als bewoners ‘meedenken over hoe we nog beter en op een duurzame manier ons afval kunnen scheiden’. En het betreft een ‘belangrijk milieuproject’ waarvan we bij voorbaat al weten dat het tot positieve uitkomsten leidt: ‘De positieve uitkomsten van het afval scheiden in uw woonomgeving zullen uiteindelijk worden doorgevoerd door heel Oegstgeest.’
Om dan dat GFT-afval beter te scheiden wordt er eerst een hoop nieuw afval geproduceerd. Als burgers moeten we kiezen uit een aantal GFT-verzamelbakjes om het afval in huis in te verzamelen alvorens deze periodiek in de grote GFT-bak buiten te gooien. Waarom er überhaupt keuze is snappen we ook al niet, want de gemeente heeft al een favoriet. Ik zou zeggen: als je al zo nodig bakjes wilt uitdelen, doe die dan. Nog los van dat iedereen waarschijnlijk toch al zo iets heeft omdat we nu ook al GFT scheiden. Dus binnenkort krijgt iedereen verplicht een nieuwe bak om kwalitatief hoogwaardiger GFT-afval te produceren.
Het geheel ging, weliswaar met een tweede brief, vergezeld van een overzicht welk afval waarin gedeponeerd moet worden. De zogenaamde afvalwijzer. En de aankondiging dat er in september ‘afvalcoaches’ langskomen om voornoemde bakjes langs te brengen.
Allemaal prachtig zou je zo denken, waar winden ze zich nou zo over op? Nou, daar hebben we zelf ook even over na moeten denken. Want inderdaad, we zijn erg voorstander van hergebruik, zo min mogelijk afval produceren en als je dat dan al doet zoveel mogelijk scheiden. Dus hoe meer mensen dat ook gaan doen hoe beter het is.
Maar toen we er even over na gingen denken, kwamen we er eigenlijk op uit dat we dit toch wel erg betuttelend vinden. We hebben daar een aantal redenen voor. Om te beginnen heeft de gemiddelde burger niet heel veel invloed op de hoeveelheid afval die binnenkomt in het huis. Ja, je kunt net als wij hebben gedaan energie steken in een biologisch groentepakket dat vrijwel zonder verpakking in herbruikbare dozen wordt geleverd. Maar de gemiddelde mens doet boodschappen in de supermarkt en dat is een waar plastic verpakkingen walhalla. Er is bijna geen product te koop zonder, vaak overbodige, (plastic) verpakking. Nog los van dat meer dan de helft van de verkochte producten niet goed voor jezelf, noch de planeet zijn, maar dat is een ander punt. Met andere woorden: voordat je de burgers opzadelt met allemaal betutteling over hoe ze beter kunnen scheiden zorg er als overheid liever voor dat er om te beginnen minder afval komt.
Dat komt ook overeen met de boodschap van de filosoof Jaap Tielbeke die het boek ‘Een beter milieu begint niet bij jezelf’ schreef. In de kern komt het erop neer dat je als individuele consument niet heel veel invloed hebt op de manier waarop producten geproduceerd en verpakt worden. Economen denken graag dat we dat wel hebben en dat als we die ‘slechte’ producten niet willen we die links laten liggen en het probleem vanzelf wordt opgelost. Nog los van dat dit dan lang zou duren voor ze het door hebben en zijn omgeschakeld, leidt dat ook tot overschotten van onnodige producten, een sentiment waar de productenten ook op zouden inspelen en zo blijft de cirkel rond. Een eenvoudiger aanpak is het aanpakken bij de bron: zorg gewoon als overheid dat onduurzame producten niet de markt op komen. Klinkt logisch en hoef je geen raketgeleerde voor te zijn.
En dat is dus ook waarom we toch wat kriegel worden van deze berichten van de gemeente. Er wordt een hoop tijd, geld en energie in dit GFT-project gestoken, terwijl er veel effectievere methoden zijn om als gemeente snel te verduurzamen. Denk bijvoorbeeld aan het gemeentebreed invoeren van een 30 KM-zone, een parkeerzone met fikse tarieven om de komst met de auto te ontmoedigen, een verbod op houtkachels en tegeltuinen, standaard een kleine vuilnisbak en met bijbetalen een grote en zo kunnen we er nog wel een paar opnoemen. In plaats van deze politiek wellicht wat moeilijkere, maar wel effectievere, maatregelen gaan we heel aaibaar samen met de burgers met een afvalverbeteringsproject aan de slag. Daar gaan we het klimaat niet mee redden helaas…